تصویر کعبه در نگارگری اسلامی
thesis
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده هنر و معماری
- author اسداله دادمهر
- adviser محبعلی آبسالان علیرضا طاهری
- publication year 1392
abstract
چکیده کعبه در بین مسلمانان اهمیت ویژه ای دارد چنانکه هیچ بنای دیگری همطراز آن قابل فرض نیست. وقایع مهمی باعث اهمیت آن شده است. این رخدادها در طول تاریخ مورد توجه خاص راویان احادیث، داستان سرایان و هنرمندان، بویژه نگارگران قرار گرفته است. تصویر کعبه به شیوه های مختلفی در هنر تصویر سازی کتب و دیگر هنرها به نمایش درآمده است که این گوناگونی باعث طرح این سوال می گردد: تصویر کعبه در نقاشی های کشورهای مختلف اسلامی دارای چه ویژگی ها ی منحصر بفردی بوده و بر چه اساسی نقش پردازی شده اند؟ کعبه به عنوان مهمترین بنای اسلامی دارای اهمیت ویژه ای بوده و در برخی روایات و داستان ها حضور ویژه ای دارد از جمله کتب سیرت النبی یا شرح زندگانی پیامبر(ص)، معراج حضرت ، تولد حضرت علی(ع) و غیره. این تصاویر می توانسته بر اساس مشاهده مستقیم هنرمند یا بر پایه توصیفات دیگران صورت پذیرفته باشد. بنابر این تصاویر کعبه با شیوه های مختلفی در آثار نقاشی ترسیم شده است. حضور کعبه در هنر نقاشی اسلامی برای اثر، ایجاد قداست نیز نموده است و در نتیجه آن، نگاره خلق شده، به مقام و شان نیز می رسیده است. این شان و مرتبت به دلایل زیادی می تواند باشد از جمله اینکه: بنای کعبه مطابق بیشتر روایات قرآنی و احادیث توسط حضرت ابراهیم خلیل ا... (ع) و پسرش حضرت اسماعیل (ع) بنا نهاده شده است؛ چاه زمزم که از اجزای دیگر خارجی بنای کعبه است و در برخی از نقاشی ها نیز بصورت استعاره ای در نزدیکی کعبه ترسیم شده، از معجزات دیگر خداوند است که بر مبنای داستان حضرت ابراهیم (ع) از زیر پای حضرت اسماعیل (ع) در زمان کودکی جوشان شده است؛ فتح مکه و تخریب بت های درون آن توسط حضرت محمد(ص) و احیای یکتا پرستی نیز از دیدگاه دیگر، نشان حاکمیت الهی است.حضرت علی (ع) در داخل کعبه ولادت یافته است و این نیز از منظر مسلمانان بویژه شیعیان به معجزه الهی است و نشانی از قداست این مکان دارد. در خصوص کعبه تحقیقات فراوانی از منظر دینی، روایی و تاریخی صورت پذیرفته است. عالمان شیعه و سنی چون محمد بن جریر طبری، ابن خلکان و دیگران، به این موضوع پرداخته اند. این پژوهش از نوع نظری بوده و به روش توصیفی و تحلیلی انجام پذیرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات بر مبنای اسناد کتابخانه ای می باشد.امید است مورد استفاده پژوهشگران و محققین حوزوی و هنری قرار گیرد.
similar resources
تصویر جبرئیل (ع) در نگارگری ایران
نگارگری ایرانی دریچه‌ای است به‌سوی «عالم ملکوت» یا سرزمین آسمانی «هورقلیا» که پوشیده از انوار مقدس است و صور تشکیل‌دهنده این اقلیم نورانی، صورت‌های مثالی و لطیف و روحانی‌اند. ازاین‌رو، فرشتگان به‌عنوان حقایقی روحانی در این جهان برزخی نمود می‌یابند و می‌توان آن را جهان خاص فرشتگان قلمداد کرد. این مقاله با محوریت موضوع «جبرئیل» به‌عنوان فرشته وحی و راهنمای پیامبر (ص) در سفر معراج کوششی است برای د...
full textملاحظاتی دربارۀ زیباشناسی نگارگری اسلامی
نوشته‌های فراوانی دربارۀ نگارگری ایرانی در دست است که عموماً برای تبیین زیباشناسی این هنر به آموزه‌های عرفانی و به‌ویژه عالم خیال یا عالم مثال استناد کرده‌اند. برخی از مهمترین نظریه‌پردازان این حوزه (کربن، بورکهارت، شووان، نصر و رینگن‌بِرگ) با تکیه بر آراء ابن عربی کوشیده‌اند ثابت کنند که زیباشناسیِ نگارگری ایرانی برخاسته از آموزۀ عرفانی «عالم خیال» است. مسئلۀ محوری این مقاله مبتنی است بر اینکه ...
full textتحلیل کاربرد رنگ آبی در تصویر سازی شخصیت"مجنون" در نگارگری ایرانی دوره‌های تیموری و صفوی
داستان لیلی و مجنون از مشهورترین آثار ادبیات عرفانی است که مورد توجه نگارگران ایرانی نیز بوده است. در آثار شاخص نگارگری ایرانی دوره‌های تیموری و صفوی، در رنگ‌آمیزی تنپوش شخصیت مجنون از رنگ آبی استفاده شده است. سؤال اصلی تحقیق آن است که «علت استفاده از رنگ آبی در رنگ‌آمیزی تنپوش مجنون در نگارگری دوره‌های تیموری و صفوی چیست؟» هدف اصلی این پژوهش شناسایی بخشی از مبانی نظری رنگ‌ها در نگارگری ایرانی ...
full textبررسی چگونگی ترکیب نوشته و تصویر و خاستگاه آن در نگارگری مکتب شیراز دور آل اینجو
یکی از مهمترین جنبه های صوری نگارگری ایرانی ترکیب بندی نوشته و تصویر در صفحه و در اصطلاح امروزی «صفحه بندی» است. در این پژوهش، رابطةۀ بین نظام چینش عناصر نوشتاری و قاب تصویر و همچنین رابطةۀ شکل قاب تصویر با موضوع و ترکیب بندی نگاره های مکتب شیراز دوران ایلخانی بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در نگارگری مکتب شیراز آل اینجو رابطۀه بین عناصر نوشتاری و ترکیب بندی نگاره‌ها از اصول دق...
full textمناسک حج در نگارگری اسلامی و نقش آن در همبستگی ملی و وحدت اسلامی - مهناز شایسته‌فر
نگارگری مناسک حج، جلوه‌ای است از چیره‌دستی هنرمندان نگارگر مسلمان در بازنمایی مذهب در هنر اسلامی؛ همچنین بیانگر نمودی از حلقه مودت و محبت در میان مسلمانان است. نگاره‌های مورد بحث در این مقاله از دوره‌های تاریخی ایلخانی، تیموری: فوی و ترکان عثمانی، حدفاصل سده‌های هشتم تا هفدهم/یازدهم/ چهاردهم و از میان نسخه‌های خطی جامع التواریخ، لیلی و مجنون، آثار آل مظفر، شاهنامه قوام‌الدین، جنگ اسکندر سلطان...
full textMy Resources
document type: thesis
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده هنر و معماری
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023